زولبیا بامیه 

زولبیا و بامیه راحت تن یا آفت جان؟!!
    بسته به رسوم، سلیقه و سنت های جوامع، مواد مختلفی در پخت این دو شیرینی به کار می رود:
زعفران، آب، شکر سفید تصفیه شده 
گلاب، آرد سفید، کره، روغن جامد نباتی
ماست، تخم مرغ، جوش شیرین،
رنگ های خوراکی مصنوعی مجاز و غیر مجاز، ژله های رنگی
    بیشتر مواد نام برده شده باید در طول مراحل ساخت به دمای جوش برسند

     ارزش غذائی زولبیا و بامیه بسیار ناچیز است. این دو شیرینی مقدار زیادی قند ساده به بدن می رسانند. از طرفی هر دانه بامیه حدودا 80 کالری و هر عدد زولبیای 50 گرمی معادل 225 کالری انرژی به بدن وارد می کنند. برای خنثی سازی این مقدار کالری 40 دقیقه تحرک و تمرین هوازی مورد نیاز است!!
     علاوه بر قند، مقداری چربی اشباع شده با توجه به استفاده گسترده از روغن های جامد و نباتی به بدن وارد می شود.

      واقعیت این است که در طول ساخت هر دو شیرینی زولبیا و بامیه، شکر و روغن باید به دمای بالای نقطه جوش آب رسانده شوند.
– روغن های جامد و نباتی غیر اشباع در اثر جذب حرارت بالای 100 درجه سانتی گراد به حالت اشباع و مضر تبدیل می شوند. روغن های اشباع در بدن با رسوب در دیواره رگ ها، احتمال ابتلا به بیماری های قلبی را افزایش می دهند. هر چه حرارت در مراحل ساخت شیرینی بیشتر باشد، رنگ روغن مصرف شده و محلول شکر تیره تر می شود.
– در صورت وجود پروتئین در مواد غذائی اضافه شده به زولبیا و بامیه، احتمال تولید هتروسایکلیک آمین های سمی و مضر ( Heterocyclic Amine ) در بدن افزایش می یابد. 
– حرارت دادن زیاد شکر سفید منجر به تولید مواد مضر از جمله آکریل آمید ( Acrylamide ) و پراکسید ( Peroxide ) از ساکاریدهای ساده می شود.
– روغن ها همچنین پس از تحمل حرارت، ضمن تیرگی رنگ شیرینی، باعث از بین رفتن ریزمغذی های موجود در مواد غذائی محتوای شیرینی می شوند.
– احتمال آلودگی زولبیا و بامیه به آلاینده های محیطی، ذرات گرد و غبار و میکروب ها و جذب نور مستقیم خورشید، در صورت نگهداری آنها در فضای باز وجود دارد. 

آکریل آمید ماده ای شیمیائی آلی است که اثرات سرطان زائی، ایجاد مشکلات باروری در جنس مذکر حیوانات، صدمات عصبی و بروز ناهنجاری های قلبی ناشی از آن شناخته و محرز شده است.
پراکسیدها موادی مضر برای بدن انسان، با ماهیت اکسیدکنندگی قوی هستند. این مواد که هیدروژن پراکسید ساده ترین آنها است، به واسطه داشتن پیوند اکسیژن – اکسیژن ( یون پراکسید منفی ) مواد آلی ضروری و معدنی بدن را اکسیده و غیرفعال می کنند. به علاوه، عامل هیدروکسی منفی ( OH ) ایجاد شده از تجزیه پراکسیدها به عنوان رادیکال های آزاد مضر عمل کرده، اکسیداسیون مواد آلی و معدنی مفید در بدن را باعث می شوند.

     معمولا آنچه در طول روز و در زمان روزه داری اتفاق می افتد این است که با توجه به فاصله زیاد بین وعده های غذائی سحری و افطار، در صورت بروز گرسنگی، از طرفی میزان آنزیم لیپاز در کبد افزایش می یابد و چربی های کبد و در صورت لزوم چربی های سایر نقاط بدن از جمله شکم و پهلو به چرخه کاتابولیسم وارد و تجزیه می شوند.
از طرف دیگر با کاهش میزان قند خون، ذخیره گلیکوژن ( Glycogen ) کبدی به گلوکز تبدیل می گردد. مجموع این دو وضعیت، تمایل فرد را به مصرف شیرینی ها و ولع خوردن آنها افزایش می دهد. سیری زودرس به دلیل کاهش اشتها، حذف شدن وعده غذائی اصلی و احتمال محروم شدن فرد از دریافت ریزمغذی های ضروری بدن ادامه ماجرا است.
      خوردن شیرینی های مملو از کالری و چربی های اشباع، مانند زولبیا و بامیه در این مرحله، ضمن ایجاد اختلال در چرخه صحیح مذکور، باعث انباشت چربی در کبد و سایر عوارض جانبی می شود.

مهم ترین عوارض جانبی عمومی ناشی از مصرف نامتعارف زولبیا و بامیه عبارتند از:
– افزایش احتمال اضافه وزن و چاقی بر اثر انباشت قند و چربی های اشباع شده از نوع ترانس در کبد و اندام های بدن
– بروز احتمالی مشکلات گوارشی به سبب ورود مقدار زیاد قند به معده، از قبیل ایجاد یا تشدید رفلکس مری یا معده و ترش کردن آن
– کاهش سرعت تخلیه معده از مواد غذائی به سبب افزایش ورود چربی ها به معده
– افزایش احتمال ابتلا به سرطان ( پانکراس و روده کوچک ) به سبب تولید ماده سمی آکریل آمید ناشی از حرارت بالای قند ( کربوهیدرات ها ). هر چه میزان تیرگی و رنگ قهوه ای زولبیا و بامیه بیشتر باشد احتمال افزایش میزان آکریل آمید در شیرینی بیشتر می شود. 
– کاهش کیفیت اسپرم ها در مردان و افزایش میزان ابتلا به سرطان در نتیجه وجود آکریل آمیدها محرز شده است.
در افراد دیابتی
– اضافه شدن وزن، افزایش میزان فشار خون و تشنگی کاذب به سبب ورود بیش از حد قندهای تصفیه شده به معده 
– افزایش بروز علائم سندرم متابولیک ( Metabolic Syndrome ) ناراحتی های قلبی و بروز علائم شایع دیابت در افراد دیابتی

– مصرف زولبیا و بامیه در افراد مبتلا به دیابت، کبد چرب، فشار خون بالا، ناراحتی های قلب و عروق، چاقی و اضافه وزن توصیه نمی شود 
– به روزه داران توصیه می شود، در زمان بازکردن روزه، از مواد غذائی دارای شیرینی طبیعی از قبیل خرما، توت خشک، کشمش یا آب میوه های طبیعی شیرین استفاده نمایند. خوردن خاک شیر با آب ولرم نیز توصیه می شود.
– پرهیز از مصرف خوراکی های سنگین و دیرهضم از قبیل حلیم سنتی، کله پاچه، دل و جگر و نیز نان سفید، برنج سفید، بستنی، شربت های آلبالو و زرشک دست فروشان به همه روزه داران توصیه می شود
– استفاده از زولبیا و بامیه خانگی، برخلاف تصور عمومی مشکلی را حل نمی کند. روغن داغ سرخ کردنی و شکر، ولو به میزانی کمتر، در نمونه خانگی نیز دیده می شود