درباره کپسولهای دارویی ( Capsule )
کپسولهای دارویی خوراکی، محفظه های کوچکی از جنس ژلاتین و به شکل استوانه ای یا بیضی هستند. کپسول ها طعم تلخ پودر دارو یا مکمل را مخفی کرده و پس از ورود به معده و در تماس با شیره گوارشی و اسید معده متلاشی شده، محتوای خود را آزاد می کنند.
این فرم از فرآورده ها، نسبت به قرص ها اثر بخشی سریع تری دارند. به دلیل ماهیت خاص ژلاتین، کپسول ها در اثر ماندن طولانی در هوای خشک، شکننده و خرد می شوند، محتویات آنها به بیرون نشت می کند و کیفیت و اثر بخشی خود را از دست می دهند. بنابر این نباید آنها را در محیط های خیلی خشک یا خیلی مرطوب نگهداری کرد.
کپسولهای دارویی در مقایسه با قرص ها، حجم بیشتری از مواد موثره را در خود جای می دهند. پوشش ژلاتینی کپسول در آب سرد حل نمی شود، بنابر این توصیه می شود کپسول ها با آب سرد خورده شوند، در این صورت با فرو رفتن کپسول در مسیر مری، آسیبی به بخش های ابتدایی دستگاه گوارش از جمله مری و معده وارد نمی شود.
از طرفی پوشش ژلاتینی کپسول، قابلیت خوبی برای جذب آب دارد. به همین دلیل است که با جذب آب، بلعیدن کپسول دارو یا مکمل راحت تر
در دمای ۳۷ درجه سانتی گراد ذوب می شود و پس از بلعیده شدن
و ورود به معده هضم شده و ماده موثره خود را آزاد می کند.
از نظر ساخت، کپسول ها به دو شکل سخت و نرم تقسیم می شوند
و مواد تشکیل دهنده آنها نیز تفاوت دارد.
برای دریافت اطلاعات جامع درباره انواع فرم های مصرفی دارویی
مطالعه مقاله به قلم دکتر گلزار توصیه می شود.
فرم دارویی پودر خوراکی ( Powder )
پودرهای جامد دارویی در واقع به دو شکل کاربردی خوراکی و موضعی تهیه می شوند. این فرآورده ها که دارای بافت خیلی نرم و همگن هستند، علاوه بر مصرف به شکل پودر مکمل یا دارو، می توانند در تهیه قرص ها، کپسول ها و سایر فرم های دارویی به کار برده شوند. پودرهای خوراکی معمولا حاوی ماده موثره اصلی و سایر مواد افزودنی از جمله شیرین کننده ها هستند و در زمان مصرف، با حل کردن در آب قابل استفاده می شوند، مثل پودر ORS، پسیلیوم، پودرهای لاغری، شیر خشک و ویتامین ها.
دسته ای از پودرها هم به روش موضعی مصرف می شوند: مثل پودرهای آرایشی، پودر بچه و پودر موبر. پودرها معمولا اگر پوشش بسته بندی و حفاظتی مناسب در برابر رطوبت نداشته باشند بسیار آسیب پذیر هستند و فاسد می شوند.
فرم دارویی گرانول ( Granule )
ویژگی گرانول های خوراکی
گرانول ها از به هم چسبانده شدن ذرات پودرهای دارویی تهیه می شوند و در این حالت نسبت به پودرها پایداری بیشتر و حلالیت بهتری دارند. در این شکل فرآورده، معمولا طعم اصلی ماده موثره کاملا حس می شود. پودرها و گرانول ها در بسته بندی های ساشه ( Sachet ) عرضه می شوند.
