تاریخچه نت ورک مارکتینگ در جهان:
شایسته است که یک راست به سراغ Am way برویم!!
اولین کمپانی که بطور رسمی فعالیت بازارداری شبکه ای را شروع کرد، کمپانی ویتامین کالیفورنیا (california vitamins) بود که نام خود را در سال ۱۹۳۹ به نوترالایت (Nutralite) تغییر داد. این شرکت، امروزه محصولات خود را از طریق کمپانی ام وی ” Am way ” به فروش می رساند.
جالب است بدانیم که در هشتاد سال پیش، مدیران شرکت ویتامین کالیفورنیا دریافتند که تمام نمایندگان جدید فروش آنها، دوستان نزدیک و یا اعضای خانواده نیروهای فعلی آنها هستند!
دلیل اول این پدیده آن بود که آنها محصول را به قیمت عمده می خواستند. دلیل دوم اینکه، ایجاد تیم فروش متشکل از تعداد زیادی از افراد که محصول کمی می فروشند آسان تر از یافتن چند سوپر استار است که بتوانند مقدار زیادی محصول را به فروش برسانند.
بنابراین آنها این دو ایده را با هم ترکیب، و ساختار « فروش مبتنی بر پاداش » را طراحی کردند. در این ساختار، نیروهای فروش تشویق می شدند که از بین مشتریان راضی خودشان، نمایندگان فروش جدیدی را به شرکت معرفی کنند. بسیاری از نمایندگان جدید، دوست یا فامیل فروشندگان قبلی بودند و آنها نیز به نوبه خود حق داشتند که محصولات و این فرم نمایندگی را به دیگران معرفی کنند. بدین ترتیب شبکه فروش به شکل تصاعدی رشد می کرد و شرکت در ازای فروش محصولات خود توسط شبکه فروش به آنها پاداش می داد. به این صورت بازارداری شبکه ای متولد شد. شرکت ویتامین کالیفورنیا بعدا نام خود را به ( Nutralite Food Supplement Corporations ) تغییر داد.
در سال ۱۹۵۹ دو تن از نمایندگان فروش شرکت نوترالایت بنام های Rich Devos و Jayvan Andel شرکت Am way را با عنوان “روش آمریکایی برای فروش محصولات” تأسیس کردند.
(American Way Of Marketing Products)
این شرکت (Am way) آمریکایی از تکنیک های بازارسازی شبکه ای استفاده می کند و مبادرت به فروش انواع محصولات سلامتی، زیبایی و لوازم بهداشتی در منزل می نماید. سپس محصولات شرکت به جواهرات، لوازم الکترونیکی، مکمل های غذایی، تصفیه آب، تهویه هوا، لوازم آرایشی و بیمه گسترش داده شد.
در سال ۱۹۷۴ پلان شرکت به عنوان فعالیت هرمی ( Pyramidal ) شناخته شد! و از ادامه فعالیت آن در آمریکا جلوگیری شد. Am way به منظور رفع اتهام از خود، به مدت چهار سال، میلیون ها دلار برای هزینه های قانونی پرداخت کرد. در نهایت در سال ۱۹۷۹ میلادی FTC “کمیسیون تجارت فدرال آمریکا” (Federal Trading Commission) رأی داد که Am way یک شرکت هرمی Pyramid نیست و منافع آن از فروش محصولات حاصل می شود و نه صرفا از عضوگیری و پرداخت پورسانت.
درنتیجه FTC از آن پس، نت ورک مارکتینگ را به عنوان یک سیستم قانونی توزیع و موثر معرفی کرد.
ام وی در سال ۲۰۰۶ با رتبه ای بالا در بین بزرگترین شرکت های خرده فروشی «Retailing» دنیا دسته بندی شد و در سال ۲۰۱۲ با رتبه ۲۵ در بین بزرگ ترین شرکت های خصوصی در آمریکا درخشید.
در حال حاضر Am way در بیش از ۵۰ کشور دنیا نمایندگی و در بیش از ۸۰ کشور دنیا مشتری های خود را دارد. از همان سال ها، با قانونی شدن نت ورک مارکتینگ و در کنار آن پیدایش بستر اینترنت، نت ورک مارکتینگ وارد فاز جدیدی شد و به سرعت در میان شرکت های مختلف دنیا رواج پیدا کرد.
هم اکنون هزاران شرکت در جهان، فعالیت خود را در زمینه نت ورک مارکتینگ آغاز کرده اند و بنا به آمار، بیش از دو درصد مردم جهان، این تجارت را شغل اصلی خود قرار داده اند.
تاریخچه نت ورک مارکتینگ در ایران:
مانند بیشتر نابسامانی های فعلی، شرح واقعه موجود در ایران حکایت از این دارد که نت ورک مارکتینگ در ابتدای ورود و معرفی، به شکل صحیح آن وارد کشور نشده است. معرفی کننده ها در ابتدا، ادعای فعالیت بر اساس نت ورک مارکتینگ واقعی و صحیح داشته اند، اما در ادامه به فعالیت هرمی یا pyramidal پرداخته اند. بدین معنی که آنها محصول خاصی را بازارسازی نکرده ( اولین ویژگی مهم یک شرکت نت ورک مارکتینگ واقعی ) و صرفا پلان های درآمد زایی را تبلیغ می کردند ولی محصول واقعی ارائه نکردند.
در سال 1379 شمسی ( 2000 میلادی ) فعالیت شرکت gold qoast در ایران آغاز شد. به دنبال شروع فعالیت اعضای این شرکت در کشور، شرکت های دیگری با نام های مختلف پا به میدان نهادند، اما نقطه مشترک آنها فعالیت هرمی بود و محصول نقش چندانی در فعالیت آنها بازی نمی کرد. تنها نتیجه این فعالیت ها بر باد رفتن پول عده ای از مردم بود.
از سال 1383 و با افزایش شکایت های مردمی، مبنی بر متضرر شدن توسط شرکت های مذکور، دولت وقت پس از غیبت طولانی، شروع به انجام تبلیغات منفی و نشان دادن ماهیت واقعی این شرکت ها نمود و برخورد های قانونی با برخی از شرکت های هرمی از جمله گلد کوئست انجام گرفت، اما فعالیت این گونه شرکت ها به صورت محدودتر و مخفی تر ادامه یافت و تا کنون نیز ادامه دارد.
در سال 1386 شرکت های دیگری با نام های مختلف پا به میدان گذاشتند که عملا فعالیت شان بازی با پول مردم بود (money game) و بستر اینترنت در کشور به آنها کمک شایانی کرد. با هر برخورد دولت، این شرکت ها تغییر نام می دادند و با نام دیگری فعالیت خود را شروع می کردند.
پس از آن دولت در سال های بعد دریافت که تنها راه مبارزه با شرکت های هرمی، ایجاد یک بستر سالم، قانونی و شرعی برای فعالیت های شرکت های نت ورک مارکتینگ واقعی و محصول محور است. در اساس نامه تدوین شده، تمام ایرادهای اقتصادی، قانونی و شرعی برطرف گردید تا نت ورک مارکتینگ بتواند به شکل سالم رشد کند.
بر همین اساس، وزارت صنعت، معدن و تجارت، شرکت های نت ورک مارکتینگ را ملزم به اخذ مجوز نمود. بنابر این در حال حاضر شرکت های نت ورکی فعال در کشور باید الزاما دارای مجوز های قانونی معتبر از وزارت مذکور و پروانه با تاریخ انقضای مناسب باشند.
